Vậy thế nào là hội chứng overthinking là gì? Bạn có hay thấy mình mất nhiều thời gian suy nghĩ, lặp đi lặp lại về những sự kiện đã qua hoặc đang diễn ra không? Nếu bạn thường xuyên cảm thấy mình bị sa lầy trong lo lắng, tự hỏi đi hỏi lại về những quyết định hay hành động của mình, có thể đã đến lúc xem xét liệu mình có đang bị overthinking, tức là suy nghĩ quá mức, không.
Triệu chứng overthinking là gì?
Hội chứng overthinking là gì? Mô tả tình trạng suy nghĩ quá mức, khi người mắc phải liên tục trằn trọc và suy nghĩ không ngừng nghỉ, thường kèm theo cảm giác đau khổ. Quá trình này không chỉ diễn ra một lần mà liên tục, bao gồm cảm xúc tiêu cực về những hành động và quyết định đã qua hoặc những suy nghĩ hiện tại.
Mọi người ở mọi độ tuổi đều có thể gặp phải tình trạng này. Nguyên nhân của overthinking rất đa dạng, thường liên quan đến các vấn đề tâm lý như trải nghiệm sang chấn, lo lắng thường xuyên hoặc có thể do chứng rối loạn tăng động giảm chú ý ở người lớn (ADHD).
>> Xem thêm: LGBT là gì? Những điều cần biết về cộng đồng LGBT
Biểu hiện của chứng overthinking như thế nào
Một trong những dấu hiệu điển hình của overthinking là gì? Khi con người liên tục suy nghĩ và tự vấn bản thân, dù đó có thể là những suy nghĩ thoáng qua hay là những ý nghĩ cứ dai dẳng không ngừng.
Người mắc phải thường mất nhiều thời gian để phân tích nguyên nhân và nguồn gốc của những dòng suy nghĩ trong đầu. Họ cũng thường cảm thấy bất lực trong việc kiểm soát những suy nghĩ của chính mình.
Thêm vào đó, họ thường xuyên nghi ngờ về các quyết định và hành động của mình, luôn lo lắng rằng mình có thể phạm sai lầm. Vì thế, họ dành sự chú ý đặc biệt tới từng chi tiết nhỏ, và cố gắng hiểu ý nghĩa hay lý do đằng sau hành động của người khác đối với mình.
Bên cạnh đó, trạng thái suy nghĩ quá mức này có thể kéo dài không dứt, kể cả khi bạn đang giải trí, làm việc hay chuẩn bị đi ngủ. Điều này có thể dẫn tới sự mệt mỏi liên tục, chán ăn, trằn trọc và khó ngủ.
Để kiểm tra xem mình có bị overthinking hay không, bạn có thể tham khảo các câu hỏi sau đây, dựa trên bài kiểm tra sức khỏe tâm thần của nhà tâm lý học David A. Clark:
- Bạn có hay bị mắc kẹt trong vòng lặp suy nghĩ không?
- Bạn có thường tự hỏi tại sao mình lại có những suy nghĩ như vậy không?
- Bạn có cố gắng tìm kiếm ý nghĩa sâu xa trong suy nghĩ của mình không?
- Bạn có hay mất tập trung vào suy nghĩ khi bạn buồn không?
- Bạn có thường xuyên tự vấn về cách hoạt động của bộ não mình không?
- Bạn có mong muốn kiểm soát chặt chẽ suy nghĩ của mình không?
- Bạn có cảm thấy khó khăn trong việc kiểm soát suy nghĩ không?
- Bạn có thường xuyên cảm thấy tiêu cực với những ý nghĩ bất chợt hoặc không mong muốn không?
Nếu bạn trả lời “có” cho phần lớn các câu hỏi trên, rất có thể bạn đang có xu hướng mắc phải chứng overthinking là gì.
>> Xem thêm: Telegram là gì? Những tính năng nổi bật của Telegram
Tác hại khi mắc hội chứng overthinking là gì?
Biểu hiện rõ ràng nhất của việc suy nghĩ quá nhiều là tâm trạng tiêu cực và tinh thần kiệt quệ. Người mắc chứng overthinking thường xuyên tự đặt câu hỏi và phê phán bản thân một cách tiêu cực về những quyết định và hành động của mình.
Hơn nữa, người suy nghĩ quá mức có thể đối mặt với các rối loạn tâm thần khác như trầm cảm, khó ngủ hoặc ngủ không sâu giấc, rối loạn ăn uống, nghiện chất kích thích và rượu. Nếu không được xử lý, tình trạng này có thể dẫn đến trầm cảm nặng.
Người bị overthinking cũng thường khó khăn trong việc vượt qua những chấn thương tâm lý và dễ nghi ngờ, phán xét hành động của người khác, gây ảnh hưởng xấu đến sinh hoạt và giao tiếp hàng ngày.
Các nghiên cứu cho thấy overthinking có thể khiến vỏ não vùng trán hoạt động quá mức, ảnh hưởng tới khả năng sáng tạo và giải quyết vấn đề của người mắc.
Mặc dù suy nghĩ quá mức có nhiều hệ lụy tiêu cực, nhưng đây không phải là bệnh mạn tính mà là một thói quen tâm lý. Với sự can thiệp kịp thời và hỗ trợ từ gia đình và bạn bè, hội chứng overthinking hoàn toàn có thể được cải thiện.
Cách điều trị tình trạng overthinking
Nhận ra bản thân đang suy nghĩ quá nhiều chuyện
Theo nhà tâm lý học lâm sàng Helen Odessky, chúng ta thường nhầm lẫn giữa tình trạng suy nghĩ quá nhiều và việc suy nghĩ nhằm giải quyết vấn đề. Khi giải quyết vấn đề, chúng ta tập trung vào việc tìm kiếm giải pháp. Trong khi đó, overthinking là khi bạn không ngừng quay cuồng với vấn đề mà không tìm ra lối thoát.
Một khái niệm khác thường bị hiểu nhầm là tự phản tư (self-reflection). Kỹ năng tự phản tư là khi bạn khám phá bản thân một cách tích cực, không đi kèm với những phán xét tiêu cực, nhằm mở ra những góc nhìn mới về mình.
Ngược lại, suy nghĩ quá mức có thể dẫn đến việc phát triển những suy nghĩ tiêu cực về bản thân mình, mà bạn khó có thể kiểm soát được.
>> Xem thêm: KPI là gì? 7 đặc điểm của KPI và cách phân loại
Tìm hiểu nguyên nhân
Nỗi tiếc nuối về các quyết định đã qua hoặc những lo lắng về khả năng của bản thân có thể dẫn đến căng thẳng tâm lý và khiến bạn bắt đầu suy nghĩ quá mức. Khi ấy, không chỉ tinh thần mà cả sức khỏe thể chất của bạn cũng bị ảnh hưởng, biểu hiện qua các triệu chứng như đau đầu, mất ngủ, mệt mỏi, hoặc chán ăn.
Việc tìm hiểu rõ nguyên nhân khiến bạn suy nghĩ mãi một vấn đề, từ đó chủ động kiểm soát và hạn chế những suy nghĩ đó, sẽ giúp bạn quản lý tốt hơn các suy nghĩ của mình. Nếu không thể tránh được những tình huống này, ít nhất bạn sẽ biết cách cảnh giác hơn với những tác nhân gây ra chúng.
Thay đổi nhận thức
Điều quan trọng là bạn cần nhận ra rằng suy nghĩ của mình thường hướng tới những mặt tiêu cực của vấn đề, vì não bộ chúng ta được thiết kế để phát hiện và cảnh báo những nguy cơ tiềm ẩn.
Do đó, bạn có thể cố gắng thay đổi cách nhìn nhận và diễn giải các tình huống một cách tích cực hơn. Hãy hướng sự chú ý đến những điểm tốt của vấn đề, từ đó sẽ mở ra một góc nhìn mới, giúp bạn tìm kiếm những giải pháp hiệu quả và tối ưu hơn.
Đây là bài viết của chúng tôi về hội chứng overthinking là gì. Hy vọng thông qua bài viết này, bạn đã hiểu rõ hơn về tình trạng suy nghĩ quá mức, một thói quen mà chúng ta hoàn toàn có khả năng thay đổi.
Hãy nhớ rằng, thực tế không phải lúc nào cũng tồi tệ như bạn nghĩ, và cách chúng ta suy nghĩ có ảnh hưởng lớn đến cách chúng ta cảm nhận một tình huống. Thay đổi cách suy nghĩ sẽ mở ra những góc nhìn mới, giúp chúng ta hiểu và giải quyết vấn đề tốt hơn.
