Trong những năm gần đây, rối loạn lo âu ngày càng trở nên phổ biến, không chỉ ở Việt Nam mà còn trên khắp thế giới, đặc biệt là căn bệnh rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD). Vậy OCD là gì? Theo Học viện Sức khỏe Tâm thần Hoa Kỳ, OCD là một dạng của rối loạn lo âu. Căn bệnh tâm lý này không chỉ ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống tinh thần của người mắc mà còn gây ra các hành vi và suy nghĩ bất ổn.
OCD là gì? Tên cụ thể của bệnh OCD?
Gần đây, các diễn đàn sức khỏe thường xuyên nhắc đến các căn bệnh tâm lý như OCD, nhưng không phải ai cũng rõ OCD là gì. Thực tế, “OCD” là từ viết tắt của “Obsessive-Compulsive Disorder”, còn được biết đến trong tiếng Việt là bệnh rối loạn ám ảnh cưỡng chế. Đây là một dạng bệnh tâm lý khá phổ biến, ảnh hưởng đến nhiều người trong đời sống hàng ngày.
Rối loạn ám ảnh cưỡng chế là một căn bệnh tâm lý có thể nhận diện qua sự xuất hiện của các ý nghĩ lo sợ không có căn cứ. Những ý nghĩ này khiến người mắc phải lặp đi lặp lại một số hành vi nhất định, mặc dù biết rằng chúng vô lý, nhưng lại cảm thấy buộc phải thực hiện để giảm bớt lo lắng.
OCD là một rối loạn tâm lý mạn tính, có thể tồn tại trong thời gian dài và ảnh hưởng sâu sắc tới cuộc sống hàng ngày của người bệnh.
Theo các nghiên cứu tâm lý, hầu hết những người mắc OCD thường quan tâm quá mức đến những vấn đề thường gặp trong cuộc sống hàng ngày, chẳng hạn như sợ hãi nhiễm khuẩn hoặc sắp xếp đồ đạc quá cẩn thận. Những người mắc rối loạn này thường có các ý nghĩ và hành vi lặp đi lặp lại một cách không thể kiểm soát.
Một ví dụ điển hình cho người mắc OCD sợ bẩn là họ thường rửa tay nhiều lần, dù tay họ không hề bẩn. Tuy nhiên, nếu không rửa tay, suy nghĩ về đôi tay bẩn sẽ khiến họ cảm thấy vô cùng khó chịu, buộc họ phải đi rửa tay để giảm bớt cảm giác đó.
>> Xem thêm: Năng lượng tái tạo là gì? Lợi ích mà năng lượng tái tạo đem lại
Triệu chứng nhận biết của bệnh rối loạn ám ảnh cưỡng chế
Ngoài việc tìm hiểu về ý nghĩa của OCD là gì, nhiều người cũng quan tâm đến các triệu chứng của căn bệnh này. Mặc dù không có các triệu chứng cụ thể được nêu rõ, nhưng các dấu hiệu của rối loạn ám ảnh cưỡng chế thường có một số đặc điểm chung, bao gồm xuất hiện các ý nghĩ và hành vi không có ý nghĩa.
Những ý nghĩ này thường lặp đi lặp lại, buộc người bệnh phải thực hiện các hành vi một cách vô lý và có tần suất cao. Nếu không thực hiện những hành vi này, họ sẽ trải qua cảm giác lo lắng và ám ảnh đến mức buộc phải thực hiện chúng.
Theo các chuyên gia y tế tâm thần, rối loạn ám ảnh cưỡng chế thường có hai đặc điểm chính:
Ý nghĩ ám ảnh
Ám ảnh có thể hiểu đơn giản là những ý nghĩ, hình ảnh hoặc suy nghĩ xuất hiện liên tục và tần suất lớn trong một khoảng thời gian dài, khiến người bị ảnh hưởng cảm thấy rất mệt mỏi. Hơn nữa, những ý nghĩ này thường gây ra những lo lắng cường điệu có thể không căn cứ, khiến người bệnh lo âu quá mức.
Ví dụ, một người bị OCD có thể cảm thấy sợ hãi về sự dơ bẩn hoặc phải làm mọi việc một cách hoàn hảo, từng chi tiết một.
Lo sợ gây tổn thương cho người khác.
- Lo sợ phạm lỗi, làm sai.
- Lo sợ không được công nhận.
- Quá chú trọng vào sự chính xác và cân nhắc.
- Sự nghi ngờ cao độ.
Hành vi cưỡng chế
Những suy nghĩ về nỗi lo không ngừng xuất hiện, liên tục thúc ép người bệnh thực hiện những hành động cưỡng chế để giải phóng áp lực tâm lý. Những hành động này thường được lặp đi lặp lại nhiều lần để ngăn chặn hoặc giảm bớt nỗi lo của họ. Đôi khi, những hành vi cưỡng chế được thực hiện nhằm ngăn chặn một sự kiện tồi tệ nào đó từ xảy ra.
Trong trường hợp của những người mắc OCD về sự sợ bẩn, họ thường phải rửa tay liên tục và kiểm tra xem tay đã thực sự sạch chưa để giảm bớt nỗi lo sợ của mình. Một số người phải rửa tay đến mức làn da trở nên mỏng và đỏ ửng mới cảm thấy yên tâm rằng tay đã được làm sạch và loại bỏ hoàn toàn vi khuẩn.
Một số hành vi cưỡng chế thường thấy ở những người mắc OCD bao gồm: rửa hoặc làm sạch một phần cơ thể hoặc đồ đạc, đếm, kiểm tra nhiều lần liên tục, yêu cầu sự chắc chắn, thực hiện một hành động với tần suất cao và liên tục, và duy trì đúng vị trí và trật tự.
>> Xem thêm: Số nguyên tố là gì? Bảng nguyên tố trong toán học và bài tập
Một số nguyên nhân gây ra bệnh OCD là gì?
Ngoài việc hiểu về bệnh OCD, mọi người cần biết về nguyên nhân gây ra căn bệnh này. Thực tế, bệnh rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD) có nguồn gốc từ nhiều yếu tố khác nhau.
Tuy nhiên, người bệnh có thể mắc bệnh do sự kết hợp của nhiều lý do, không nhất thiết chỉ vì một nguyên nhân duy nhất. Theo các chuyên gia tâm thần học, OCD có thể phát sinh từ các nguyên nhân sau:
- Yếu tố sinh học: Sự biến đổi trong não hoặc cơ thể có thể dẫn đến việc người bệnh phải chịu những ý nghĩ ám ảnh và thực hiện các hành động vô nghĩa một cách cưỡng chế.
- Yếu tố môi trường: Dựa trên nghiên cứu, các bác sĩ kết luận rằng OCD có thể bắt nguồn từ những hành vi được thực hiện lặp đi lặp lại trong thời gian dài, dần hình thành thói quen. Ví dụ điển hình là thói quen kiểm tra bếp thường xuyên.
Ngoài những nguyên nhân đã được đề cập, còn có yếu tố khác: những ý nghĩ hoang tưởng có thể phát sinh do thiếu hụt Serotonin – một chất hóa học quan trọng cho não. Ngoài ra, các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng trẻ em mắc nhiễm liên cầu khuẩn tán huyết beta và liên cầu nhóm A có nguy cơ mắc OCD cao hơn so với trẻ em khác.
Bên cạnh những nguyên nhân trên, nhiều chuyên gia cũng chia sẻ về các yếu tố nguy cơ liên quan đến bệnh rối loạn ám ảnh cưỡng chế. Các yếu tố này có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh hoặc có thể là nguyên nhân góp phần vào việc phát triển bệnh, mặc dù chưa có bằng chứng chứng minh. Cụ thể:
- Tiền sử gia đình: Nếu trong gia đình có người thân (cha, mẹ, ông, bà) mắc một loại rối loạn tâm lý, khả năng mắc bệnh OCD cao hơn.
- Các sự kiện căng thẳng: Những sự kiện căng thẳng quá mức có thể tăng nguy cơ mắc bệnh, đặc biệt đối với những người nhạy cảm có phản ứng mạnh mẽ với căng thẳng. Căng thẳng có thể gây ra những ý nghĩ chiếm lĩnh tinh thần, khiến người bệnh cảm thấy mệt mỏi và ép buộc họ phải thực hiện những hành vi cưỡng chế.
- Phụ nữ mang thai hoặc sau khi sinh: Mặc dù chưa có kết luận cụ thể, nhưng theo các chuyên gia, phụ nữ trong giai đoạn này có khả năng mắc bệnh cao hơn so với phụ nữ khác.
Hy vọng với những thông tin trên, bạn đã hiểu rõ hơn về bệnh OCD là gì, cũng như các nguyên nhân và yếu tố nguy cơ gây ra bệnh. Các vấn đề tâm lý thường ảnh hưởng nhiều đến chất lượng cuộc sống, do đó, hãy chăm sóc cả sức khỏe tinh thần và thể chất của bản thân.
